Μία ιστορική Ψυχιατρική αντιπαράθεση / Μετάφραση – 4ο Κεφάλαιο: «Περί αιτιών της Τρέλας» (σελ. 20-34) του John Monro, M.D. Από το βιβλίο «Remarks on Dr Battie’s Treatise on Madness» («Παρατηρήσεις πάνω στην ‘Πραγματεία για την Τρέλα’ του Dr Battie»), London, John Clarke, 1758.

Ο John Monro (1716 – 1791) ήταν Άγγλος γιατρός στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Bethlem του Λονδίνου. Εκείνη την εποχή ο Battie εργαζόταν ως γιατρός στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο St Luke και με την «Πραγματεία για την Τρέλα»[1] ήθελε να δώσει άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις για την Τρέλα, διαφορετικές δηλαδή από τις έως τότε κυρίαρχες τάσεις των άλλων ασύλων. Ο Monro έσπευσε άμεσα να απαντήσει σε αυτή την ‘κριτική’. Μάλιστα, κάθε κεφάλαιο του παρόντος βιβλίου συνιστά απάντηση σε αντίστοιχο κεφάλαιο του υπό συζήτηση βιβλίου. Ο Monro λοιπόν απαντά διαφοροποιώντας την θέση του με επιχειρήματα. Η απάντηση έτσι του Monro στο κείμενο του Battie για την Τρέλα συνιστά μια ιστορική ψυχιατρική αντιπαράθεση, η ανάγνωση της οποίας μας κατατοπίζει για τα θέματα συζήτησης στον χώρο της ψυχικής υγείας την εποχή του 18^ου αιώνα. Άλλωστε, γι’ αυτό είναι άξια ανάγνωσης και τα δύο βιβλία, ακριβώς γιατί ένας διάλογος με επιχειρήματα είναι διαχρονικά παραγωγικός νέων σκέψεων συμβάλλοντας έτσι στην εξέλιξη αυτής της επιστήμης.

 Ας σημειωθεί ότι, τα κείμενα δεν συνιστούν ούτε ιατρικές οδηγίες ούτε βεβαίως ενδείκνυνται όσα περιγράφονται για εφαρμογή αλλά αφορούν οδηγίες και συνταγές των προηγούμενων αιώνων.

 Λίγα σχόλια για το παρόν κείμενο: Στο παρόν κεφάλαιο ο Monro καταγράφει την παρουσίαση που είχε κάνει ο Battie των αιτιών της τρέλας και σημειώνει ότι δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις ούτε για τον διαχωρισμό που γίνεται μεταξύ πρωτογενούς και επακόλουθης τρέλας ούτε για τις επιμέρους αιτίες αυτών. Μάλιστα, για το μεν πρώτο σχολιάζει ειρωνικά ότι ο διαχωρισμός αυτός είναι στο μυαλό του συγγραφέα και για το δεύτερο απαξιώνει εντελώς την αναζήτηση που γίνεται σχετικά με τα αίτια ακυρώνοντας κάθε θεωρητική προσπάθεια του Battie: «Σχετικά με το ποια χρήση μπορεί να αποδειχθεί στο εξής για το ότι έχει διαχωρίσει έτσι την τρέλα σε πρωτογενή και επακόλουθη δεν είναι δουλειά μου να ερευνήσω επί του παρόντος. Η πρώτη από αυτές είναι εξ’ ολοκλήρου επινόηση του γιατρού και δεν έχει αναφερθεί ποτέ από κανέναν συγγραφέα ή παρατηρηθεί από κανέναν γιατρό» […] «Οι άμεσες αιτίες της τρέλας είναι τόσο πολύπλοκες και τόσο πέρα από την κατανόησή μας, που δεν μπορούμε ποτέ να περιμένουμε κάποια ικανοποιητική περιγραφή τους». […] «Καθώς μια έρευνα για θέματα που μέχρι στιγμής είναι πέραν των δυνατοτήτων μας, δεν συνοδεύονται από πραγματική ικανοποίηση, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τον χρόνο μας σε περισσότερο ωφέλιμες από ό,τι σε τέτοιες άκαρπες αναζητήσεις». […]«[…] ας αφήσουμε τα αίτια αυτής της τρομερής συμφοράς, τα οποία θα παραμένουν για πάντα άγνωστα, σε όσους μπορούν να φανταστούν ικανοποίηση σε μια τόσο δυσάρεστη φύση».

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι με το πέρασμα των ετών, η ιστορία δικαιώνει τον Battie σχετικά με τον διαχωρισμό που γίνεται μεταξύ πρωτογενούς και επακόλουθης τρέλας, καθώς σήμερα αυτός ο διαχωρισμός ισχύει. Είναι σημαντικό λοιπόν να έχουμε υπόψη ότι προτού καταδικάσουμε μια νέα θεωρία, καλό είναι να περιμένουμε για την απόδειξη ή μη της ισχύος της.

 Μετάφραση – Επιμέλεια – Σχολιασμός κειμένου: Ελένη Κουμίδη

 Πηγή: https://books.google.com

«Περί αιτιών της Τρέλας»

Αυτό το μέρος της πραγματείας που προτίθεμαι να εξετάσω σε αυτήν την ενότητα, διαχειρίζεται πραγματικά και αληθινά την τρέλα· όπου αναμφίβολα θα συναντούσαμε μεγάλη οξυδέρκεια και θα βρίσκαμε συλλογισμό, τίποτα συστηματοποιημένο, τίποτα βασισμένο σε αδρανείς θεωρίες ή αδύναμες υποθέσεις, τίποτα άλλο εκτός από το αποτέλεσμα επιμελούς και πιστής παρατήρησης. Κι όμως, ακόμη κι εδώ, αλίμονο! Η άγνωστη αιτία, όπως η Anima[2] ή Archaeus[3] άλλων φιλοσόφων είναι ακόμη πολύ κυρίαρχη· αν και οφείλω να ομολογήσω ότι σε μια περίπτωση τουλάχιστον εισήχθη για καλό σκοπό και αν το παρουσίασε όχι για κανέναν άλλο λόγο παρά για να εξηγήσει την πρωτογενή τρέλα, θα ήταν αρκετά ακίνδυνο.

Σχετικά με το ποια χρήση μπορεί να αποδειχθεί στο εξής για το ότι έχει διαχωρίσει έτσι την τρέλα σε[4] πρωτογενή και επακόλουθη δεν είναι δουλειά μου να ερευνήσω επί του παρόντος. Η πρώτη από αυτές είναι εξ’ ολοκλήρου επινόηση του γιατρού και δεν έχει αναφερθεί ποτέ από κανέναν συγγραφέα ή παρατηρηθεί από κανέναν γιατρό. Ποια είναι η αιτία της πρωτογενούς τρέλας; είναι άγνωστη. Ποια είναι τα συμπτώματα; δεν υπάρχουν. Η μέθοδος της θεραπείας; παραδέχεται ότι δεν υπάρχει θεραπεία, εκτός και αν[5] η νοσηρώς διαμορφωμένη μοίρα της ανταμείβεται λίγο, μερικές φορές με τέλεια ανάρρωση, άλλες φορές με μεγάλα διαστήματα λογικής, χωρίς τη βοήθειά μας και πέρα από τις προσδοκίες μας.

Όσο παράξενη κι αν φαίνεται η περιγραφή της πρωτογενούς τρέλας, θα έπρεπε να ήμουν χαρούμενος αν όλο το πρώτο κεφάλαιο για τα αίτια της τρέλας ήταν τόσο εύκολα κατανοητό· Διότι δεν μπορώ να σταματήσω να λέω ότι το μεγαλύτερο μέρος του φαίνεται να μην είναι αντικείμενο κοινής λογικής, αν και υπάρχει μια προσπάθεια να εξηγηθεί με κάποιες πολύ οικείες νύξεις· η πρώτη από τις οποίες, δηλ.[6] το χτύπημα στο μάτι, ίσως είναι σωστό που την αναφέρουμε, γιατί είναι μια απόδειξη αυτού που προανέφερα σχετικά με τον ορισμό· διότι αν ένα βίαιο χτύπημα στο μάτι διεγείρει την ίδια ιδέα της φωτιάς στη φαντασία, όπως θα έκανε μια πραγματική φωτιά, αν δρα πάνω στα[7] υλικά σωματίδια της μυελικής ουσίας του οπτικού νεύρου σε έναν ξύπνιο άνδρα, όταν η ιδέα αναφέρεται σε μια λάθος αιτία, το λάθος δεν βρίσκεται στη φαντασία, αλλά στην κρίση.

Αν από μια προσπάθεια να ανακαλύψουμε τα αίτια της τρέλας οδηγηθήκαμε σε κάτι, αυτό στην πρακτική μας θα μπορούσε να αποδειχτεί ανακούφιση σε όσους εργάζονται πάνω σε αυτήν την διαταραχή, θα άξιζε πολύ οι μεγάλες προσπάθειες μας να επιτύχουμε σε αυτό, αν και δεν ακολουθήθηκαν από τόσο μεγάλη ευλογία, ωστόσο θα ήταν κάτι σημαντικό να πούμε υπέρ της ότι αν πρόσφερε στη σκέψη οτιδήποτε άξιζε το όνομα μιας λογικής εκτροπής, αλλά από όλα αυτά που κατάφερα να καταλάβω από τις τρεις ενότητες για τα αίτια αυτής της ασθένειας, δεν βρίσκω να ανακαλύπτουμε κάτι περισσότερο από αυτά που είχαμε ανακαλύψει πριν το αίτιο της αίσθησης· σχετικά με την πίεση, λέγεται, ως διεγερτική αίσθηση και εδώ λέγεται ότι διεγείρει την τρέλα.

Στην διακρίβωση των αιτιών της αίσθησης και της τρέλας, η συνέπεια ενός λάθους για το κάθε ένα δεν είναι σε καμία περίπτωση η ίδια· στο πρώτο, όντας απλώς ένα θεωρητικό σημείο, αν και στη συζήτηση πάνω σε αυτό θα έπρεπε να δίνουμε πολύ μεγάλη έμφαση στις υποθέσεις, όμως όλη η δυσκολία που προκύπτει από εκεί, θα ήταν πολύ αμελητέα: αλλά για να διορθώσουμε τα αίτια της τρέλας, θα πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί στο ποια δεχόμαστε, όμως με αυτά έχουμε τον μεγαλύτερο λόγο να πιστεύουμε ότι είναι σίγουρα αληθινά· διότι σε αυτή την περίπτωση, τα λάθη μας μπορεί να αποδειχθούν επιβλαβή, ακόμη και μοιραία· αυτό είναι επομένως ένα σημείο που θα είναι απαραίτητο να το εξετάσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια.

Το αν η πρωτογενής τρέλα προκύπτει από μια[8] εσωτερική διαταραχή της νευρικής ουσίας, είναι υπό σοβαρή εξέταση· Θα προσπεράσω λοιπόν αυτό το ερώτημα· και θα προχωρήσω στα διαγνωστικά σημεία, από τα οποία θα πρέπει να διακρίνουμε αυτού του είδους την τρέλα από την επακόλουθη· και είναι πολύ αισθητό το ότι όταν προσπαθούμε να επισημάνουμε τη διαφορά μεταξύ τους, ο φόβος λειτουργεί περισσότερο από τη λογική.

Ι. [9] Υπάρχει κάποιος λόγος να ΦΟΒΟΜΑΣΤΕ ότι η τρέλα είναι πρωτογενής, όταν ούτε ακολουθεί ούτε συνοδεύει οποιοδήποτε ατύχημα, που μπορεί δικαίως να θεωρηθεί η εξωτερική και μακρινή αιτία της.

Οι λόγοι που γενικά αποδίδονται για την τρέλα είναι τόσο απατηλοί, που πιστεύω ότι δεν γνωρίζουμε την αληθινή αιτία της διαταραχής στο ένα τρίτο από αυτά τα άτυχα άτομα, τα οποία εμπιστεύονται την φροντίδα μας· επομένως, δεν πρέπει να βασιζόμαστε πολύ σε προσωπικές απόψεις και εικασίες· μερικές φορές προσεγγίζεται με πολύ αργούς ρυθμούς, εγείρεται, όπως πολλές άλλες ασθένειες, από μικρά ξεκινήματα· και παρόλο που είναι βέβαιο ότι το αποτέλεσμα ακολούθησε αμέσως την αιτία, ωστόσο το πρώτο ξέσπασμα, έχοντας περάσει απαρατήρητο, δεν είναι περίεργο το ότι στη συνέχεια θα αναφερόταν σε λάθος αιτία ή θα είχε υποτεθεί ότι δεν προέκυψε από καμία. Αυτή είναι γενικώς η περίπτωση όταν η τρέλα λέγεται ότι προκλήθηκε από αγάπη ή ποτό, τα οποία είναι πιο συχνά το αποτέλεσμα παρά η αιτία της.

ΙΙ. [10] Υπάρχει μεγαλύτερος λόγος να ΦΟΒΟΜΑΣΤΕ ότι, όποτε αυτή η διαταραχή είναι κληρονομική, είναι πρωτογενής.

Αν η κληρονομική τρέλα είναι πρωτογενής και μας επιτρέπεται να μιλάμε από εμπειρία, δεν έχουμε κανέναν λόγο να την θεωρήσουμε ως μια ανίατη διαταραχή· καθώς οι κληρονομικές δυσκολίες αυτής της φύσεως αντιμετωπίζονται τόσο συχνά με επιτυχία όσο και όταν προκύπτουν από γνωστή αιτία.

ΙΙΙ. [11] Μπορούμε με τη μεγαλύτερη πιθανότητα να βεβαιώσουμε ότι η τρέλα είναι πρωτογενής, όταν σταματά και εμφανίζεται ξανά χωρίς καμία αποδοτέα αιτία.

Αυτός, όπως και ο πρώτος λόγος, μπορεί και πιθανότατα να προκύπτει από την έλλειψη ακριβούς παρατήρησης. Δεν είναι παράξενο που μια ασθένεια να πρέπει να θεωρείται λιγότερο ιάσιμη διότι έχει ήδη ανακουφισθεί από την φύση της χωρίς την βοήθεια τέχνης; ή γιατί η τρέλα να είναι ιδιαιτέρως διαχωρισμένη από άλλες διαταραχές, πολλές από τις οποίες σταματούν και εμφανίζονται ξανά χωρίς να είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε την πραγματική αιτία;  Είναι μια ασθένεια που πιο πιθανό να υπόκειται σε υποτροπή, ακόμη και όταν η αιτία είναι γνωστή και γιατί ίσως να μην μπορεί να σταματήσει αυθόρμητα χωρίς να είναι πρωτογενής, όταν στη συνέχεια διαπιστώνουμε ότι[12] ο ξαφνικός σπασμός, όπου αναφέρεται ως περίπτωση επακόλουθης τρέλας, μπορεί αυθόρμητα να υποχωρήσει με όλες τις μανιακές του συνέπειες;

Δεν θα είχα προσέξει ποτέ τόσο πολύ αυτή τη χιμαιρική διαταραχή, αν δεν είχε απαγγελθεί εναντίον της η τρομερή καταδίκη ότι δεν μπορεί να θεραπευτεί· που σημαίνει ότι, θα συνέβαινε συχνά ένα άτομο που ταλαιπωρείται από την τρέλα (αν τύχει να τον παρακολουθήσει ένας φιλόσοφος γιατρός) να πρέπει να εγκαταλειφθεί ως αθεράπευτο, για κανέναν άλλο λόγο, αλλά επειδή έδωσε την χαρά σε αυτόν τον κύριο να δημιουργήσει μια νέα διαταραχή κάτω από το όνομα της πρωτογενούς τρέλας.

Και πάλι[13] η πρωτογενής τρέλα είναι από μόνη της ελάχιστα επιζήμια για την ζωική ζωή. Διότι, είναι πασίγνωστο ότι οι πραγματικά τρελοί άνθρωποι ζουν όσο με εκείνους που έχουν τέλεια τις αισθήσεις τους· και, όποτε αρρωσταίνουν ή πεθαίνουν, οι ίδιοι σαν τους άλλους θνητούς, προσβάλλονται πιο συχνά από ασθένειες, οι οποίες δεν έχουν απαραίτητα σχέση ή δεν εξαρτώνται από την χρόνια πάθηση της λανθασμένης τους αντίληψης. Είναι παράξενο η τρέλα να θεωρείται ελάχιστα επιζήμια στην ζωική ζωή, διότι οι τρελοί άνθρωποι υπόκεινται σε άλλες ασθένειες. Η γενικότητα του ότι οι τρελοί ζουν για πολύ καιρό, το παίρνω ως τεράστιο λάθος. Αν και δεν θυμάμαι να έχω δει περισσότερες από τέσσερις περιπτώσεις, όπου θα μπορούσα να πω ότι η μανία της τρέλας ήταν η άμεση αιτία του θανάτου, έχω σοβαρό λόγο να πιστεύω ότι η τρέλα καταστρέφει τα δύο τρίτα όσων την έχουν υποστεί στη ζωή. Υπόκεινται πολύ σε αποπληξίες και σε ισχυρούς σπασμούς, που συχνά καταλήγουν σε θάνατο, εκτός από άλλες χρόνιες και μακροχρόνιες ασθένειες που προκαλούνται από το πείσμα, τον συνήθη δυστυχή σύντροφο αυτής της διαταραχής· θα μπορούσαμε πράγματι να βρούμε μερικές περιπτώσεις μακροχρόνιας ζωής, αλλά απέχουν πολύ από το να είναι πολυάριθμες ώστε να δικαιολογούν να τις αποκαλούμε συνήθεις περιπτώσεις: είναι η μερίδα μόνο εκείνων των οποίων οι νοητικές ικανότητες φαίνεται να έχουν εξαλειφθεί τελείως και δείχνουν ελάχιστη ή καθόλου προσοχή σε οτιδήποτε συμβαίνει· αυτό, σε συνδυασμό με τον τακτικό τρόπο με τον οποίο είναι υποχρεωμένοι να ζουν, θα φέρει μια ισχυρή, υγιή συγκρότηση έως και σε μεγάλη ηλικία· ωστόσο, αυτά τα παραδείγματα δεν είναι τόσο κοινά όσο πιστεύεται γενικά, αλλά περιορίζονται σε μεγάλο βαθμό σε εκείνους που έχουν επαρκή περιουσία ώστε να τους παρέχεται η καλύτερη βοήθεια.

Έτσι, τελειώνει η ιστορία της πρωτογενούς τρέλας και οι δυσκολίες που παρουσιάζονται σε αυτό το θέμα θα πρέπει να αποδοθούν είτε στην αβεβαιότητα είτε στην πλήρη άγνοιά μας για την πραγματική αιτία της.

Αλλά δεν θα είμαστε πια αμήχανοι για δυσκολίες αυτού του είδους, καθώς ερχόμαστε τώρα να εξετάσουμε την επακόλουθη τρέλα· γιατί εδώ έχουμε τουλάχιστον δώδεκα αιτίες για να μας βοηθήσουν, αν και όπως και στο έργο Touchstone, είναι όλες αιτίες που έχουν αφαιρεθεί· ωστόσο, αυτές θα ήθελα να τις εξετάσω, γιατί αυτή η διαταραχή επιτρέπεται να είναι ιάσιμη από την τέχνη.

1, 2. [14] Εσωτερικές εξοστώσεις του κρανίου και[15] η σκλήρυνση της σκληρής μήνιγγας μπορεί πιθανόν να προκαλέσουν τρέλα· καθώς όμως είναι περιπτώσεις που, υποθέτω, σπάνια συμβαίνουν και όταν αυτό συμβαίνει, είναι πέραν της γνώσης μας και καθώς είναι ομολογουμένως πέραν των δυνατοτήτων μας, δεν θα έχει χρησιμότητα να τις εξετάσουμε.

3. Αν η πραγματική τρέλα, όχι ντελίριο, ήταν το αποτέλεσμα ενός[16] κατάγματος ή εσωτερικής πίεσης του κρανίου ή διάσεισης, φοβάμαι ότι όλες οι προσπάθειες για την ανακούφισή της θα ήταν μάταιες. Δεν έχω δει ποτέ ένα περιστατικό από το πρώτο και έτσι δεν θα πω τίποτε σχετικά με αυτό· το τελευταίο πράγματι, είχα συχνά ευκαιρίες να το παρατηρήσω, αλλά δεν θυμάμαι να έχω δει να θεραπεύεται.

4. Αν και θα μπορούσε να αμφισβητηθεί το αν η[17] ηλιοφάνεια είναι ο κατάλληλος όρος για αυτό που εννοείται εδώ, δεν σχεδιάζω να συζητήσω την ορθότητά του εδώ· αλλά θα ήταν ευγενικό εκ μέρους του συγγραφέα να ενημερώσει τον αναγνώστη του ότι είτε πρόκειται για ανατομία είτε για εικασία, είμαστε σε θέση να πούμε ότι, τα[18] συστατικά σωματίδια του μυελικού τμήματος του εγκεφάλου είναι αρκετά διαταραγμένα από τη φυσική τους τάξη λόγω αυτής της αιτίας της τρέλας.

5, 6. Εδώ θα πρέπει να έχω την ευχέρεια να αλλάξω τη σειρά με την οποία τοποθετούνται αυτές οι αιτίες και να αναβάλω την εξέταση των έξι επόμενων, που εξαρτώνται από τον σπασμό, μέχρι να ερευνήσω τα δύο τελευταία, δηλαδή[19] την λαιμαργία ή την υπερβολική κατανάλωση φαγητού και[20] το ελάττωμα της εκούσιας κίνησης που ακαταλλήλως ονομάζεται απραξία.

Αυτά τα δύο ελαττώματα λέγεται ότι προκαλούν τρέλα· αυτό που βεβαιώνει ένα άλλο άτομο ότι έχει δει, θα πρέπει να του δώσω κάποια προσοχή· αν αυτό συνέβαινε στις περιπτώσεις που είχαμε μπροστά μας, σίγουρα θα με έκανε να πιστέψω ότι μπορεί να είχαν τέτοιο αποτέλεσμα· αλλά αν δεν το δω ο ίδιος ή να έχω αξιόπιστες πληροφορίες για αυτό από κάποιον άλλον, η σύνεση απαιτεί να αναστείλω την πεποίθησή μου. Η απραξία ή η νωθρότητα είναι ένα πολύ κοινό αποτέλεσμα της τρέλας, αλλά δεν το είχα ποτέ σκεφτεί να είναι η αιτία· η λαιμαργία σίγουρα προκαλεί μία ποικιλία διαταραχών· καθώς όμως, έχω δει αμέτρητες περιπτώσεις τρέλας και μέχρι τώρα δεν έχω δει κάποια που να έχει προκληθεί είτε από λαιμαργία είτε από νωθρότητα, θα πρέπει να περιμένω πιο πειστικές αποδείξεις προτού τα αποδεχτώ πρόθυμα ως σίγουρα αίτια της τρέλας.

Η φύση του συστήματος είναι τόσο μαγευτική, που άπαξ και γοητευτεί από αυτή ο συγγραφέας, σπάνια αποτυγχάνει να υποτάξει τη λογική του στην υπόθεσή του.

Ο λόγιος συγγραφέας της πραγματείας είναι τόσο πολύ ευαίσθητος με αυτή την αδυναμία και τις ατασθαλίες που μπορεί να προκύψουν από αυτή στην άσκηση της ιατρικής· που στα περισσότερα έργα του έχει αναφωνήσει πολύ δυνατά και δίκαια εναντίον της: ότι ενώπιόν μας έχει πει ότι οι Θεατρικοί αξίζουν την υποψία της παραφροσύνης. Ως εκ τούτου, θα ήμουν προσεκτικός στην προώθηση οποιουδήποτε πράγματος, που μπορεί να σήμαινε ότι ο ίδιος ήταν ένοχος ενός τέτοιου λάθους· ακόμη όμως δεν μπορώ να πείσω τον εαυτό μου παρά μόνο στο ότι η θεωρία του σπασμού υπόκειται σε μεγάλες υποψίες.

Δεν νομίζω ότι το έχει καθιερώσει σαφώς με κανένα τρόπο ως αιτία της τρέλας· ούτε γίνεται πιο κατανοητός ή λιγότερο συστηματικός με την έννοια που δανείστηκε από τους συγγραφείς της χειρουργικής, των όγκων από ροή και των όγκων από συμφόρηση.

Αν καταλαβαίνω καλά το νόημά του (που φοβάμαι ότι δεν συμβαίνει πάντα) φαίνεται να θεωρεί[21] ότι ο σπασμός μπορεί από μόνος του να διεγείρει μανιακά συμπτώματα: αν ναι, γιατί  παρουσιάζει αυτούς τους όγκους; [22] ή εάν τα εξωτερικά αντικείμενα μπορούν να διεγείρουν την τρέλα μέσω της άμεσης πίεσης στα νεύρα, δεν βλέπω κανένα λόγο για την παρουσίαση του σπασμού. Ο ίδιος δεν φαίνεται αδιάφορος, για τη δυσκολία που μπορεί να συναντήσει η θεωρία του, γιατί είναι εύκολο να παρατηρήσει κανείς ότι δεν είναι αρκετά βέβαιος για το εάν ο σπασμός μπορεί να είναι είτε η[23] συνοδευτική είτε η παρεμβαλλόμενη αιτία της παραληρηματικής πίεσης· και πράγματι στην περίφημη περιγραφή του άγχους, θεωρείται ως μια από τις[24] νοσηρές συνέπειές του: παρ’ όλα αυτά, συμπεραίνει ότι[25] η πλησιέστερη γνωστή αιτία εξακολουθεί να είναι η ίδια, δηλαδή η πίεση· αν και αυτό μπορεί πολύ πιθανό να είναι αλήθεια, ωστόσο υπάρχει σίγουρα μεγάλη διαφορά, μεταξύ του να θεωρηθεί ο σπασμός ως η αιτία που προκαλεί την τρέλα ή ως ένα σύμπτωμα μόνο που την συνοδεύει· καθώς η θεραπεία κατευθύνεται στην εφαρμογή φαρμάκων σε αυτόν ως αιτία.

Μπορεί να είναι πιθανόν ένα από τα αποτελέσματα της τρέλας, αλλά θα αμφιβάλλω για αυτό ως αιτία, μέχρι να δω πολύ πιο ξεκάθαρες αποδείξεις από ό,τι έχω καταφέρει έως τώρα να βρω.

7, 8, 9. Ο σπασμός που δημιουργείται όχι σε μία καλύτερη βάση από αυτό, υποτίθεται ότι είναι η αιτία της τρέλας και έτσι διακρίνεται σε δύο είδη· [26] το ένα, αιφνίδιος και ορμητικός, που προκαλείται από χαρά, θυμό, οινοπνευματώδη ποτά και τοξικά ναρκωτικά· τα τρία από αυτά μπορεί βεβαίως να προκαλέσουν τρέλα, αλλά το τέταρτο όχι, διότι το αποτέλεσμα των τοξικών ναρκωτικών δεν θα πρέπει να ιδωθεί ως κάτι περισσότερο από ένα παροδικό ντελίριο και για το συγκεκριμένο έχουμε την αυθεντία του[27] Αρεταίου.

10, 11. Η πιο σταδιακή και συνεχής[28] μυϊκή στένωση, όπως πληροφορούμαστε, προκύπτει από την μακρά και αδιάλειπτη προσοχή σε ένα πράγμα, από την απόγνωση, τη θλίψη και το απαλό πάθος της αγάπης· εδώ, δεν μπορώ να μην παρατηρήσω αυτό που μου φαίνεται ως ένα ακόμη παράδειγμα της αγάπης για σύστημα: η αγάπη, όταν λέγεται ότι προκαλεί μόνο άγχος, είναι ένα[29] ταραχώδες πάθος που προκαλεί αέναες φουρτούνες· αλλά όταν παρουσιάζεται ως η αιτία της χειρότερης τρέλας, η ταραχή σταματά και γίνεται[30] ένα ευγενές ήσυχο πάθος.

12. Και πάλι, η[31] χαλάρωση παρουσιάζεται ως να παρεμβαίνει μεταξύ του σπασμού και της παραληρηματικής πίεσης: αν είχε ειπωθεί ότι η χαλάρωση προκάλεσε αυτή την πίεση, θα μπορούσαμε για κάποιο λόγο να την θεωρήσουμε ως μια από τις μακρινές αιτίες της τρέλας, εάν προκλήθηκε από πίεση, αλλά καθώς η παραληρηματική πίεση πρέπει να υπήρχε προτού επέλθει η χαλάρωση, δεν βλέπω γιατί να πρέπει να κατατάσσεται μεταξύ των αιτιών. Γνωρίζω πολύ καλά ότι η πλήρης χαλάρωση των ινών είναι ένα κοινό αποτέλεσμα της μελαγχολίας· αλλά η χαλάρωση, όπως αναφέρεται εδώ, είναι πέραν της κατανόησής μου, όπως ο σπασμός.

Απορώ πολύ που στην απαρίθμηση των αιτιών της τρέλας, δύο από τις πιο προφανές θα διέφυγαν της προσοχής· ξαφνικοί τρόμοι και αποφράξεις στις γυναίκες· το πρώτο δεν θεραπεύεται σχεδόν ποτέ αποτελεσματικά και το τελευταίο είναι εξαιρετικά δύσκολο να αντιμετωπισθεί.

Αν κάποιος έβλεπε αυτόν τον μακρύ κατάλογο αιτιών, των οποίων η τρέλα λέγεται ότι είναι το αποτέλεσμα, δεν θα φανταζόταν ότι κάθε αιτία προκαλούσε μόνιμα ή τουλάχιστον γενικά το ιδιαίτερο αποτέλεσμά της; ειδικότερα, όταν παρατηρεί στη θεραπεία αυτής της διαταραχής, ότι ιδιόμορφα φάρμακα προσαρμόζονται σε κάθε συγκεκριμένη κατηγορία αιτιών, δεν θα είχε λόγο να συμπεράνει ότι η τρέλα που προέκυψε από μία, θα ήταν διαφορετικής φύσεως από αυτή που προέκυψε από άλλη; ή ότι η χαρά και το μίσος προκάλεσαν μια τρέλα πολύ διαφορετική στην εμφάνισή της από αυτή που προέκυψε από την θλίψη και την αγάπη; ωστόσο, εάν κάποιος στηρίζεται σε αυτή την θεωρία, θα είχε αθλίως πλανηθεί στη φαντασία του και λίγη εμπειρία σύντομα θα τον έπειθε, ότι αν και οι αιτίες διαφέρουν όσο είναι δυνατόν περισσότερο, η διαταραχή εξακολουθεί να είναι η ίδια· χαρά και μίσος, αγάπη και θλίψη, θα προκαλέσουν μια τρέλα που συνοδεύεται με συμπτώματα μερικές φορές διαφορετικά, άλλες φορές ακριβώς ίδια.

Όταν το ποτό είναι η αιτία αυτής της ασθένειας, παρουσιάζει λιγότερη διαφοροποίηση στο αποτέλεσμά του από ό,τι όταν προέρχεται από οποιαδήποτε άλλη αιτία· αλλά αυτό μπορεί να ειπωθεί μόνο όταν ακολουθεί μια ξαφνική υπερβολική κατανάλωση· καθώς εάν συμβεί μετά από μία μακρά και συνεχόμενη πορεία στο ποτό, δεν εμφανίζεται κάτι συγκεκριμένο που να μας οδηγεί σε μια σκέψη σχετικά με την αιτία.

Οι άμεσες αιτίες της τρέλας είναι τόσο πολύπλοκες και τόσο πέρα ​​από την κατανόησή μας, που δεν μπορούμε ποτέ να περιμένουμε κάποια ικανοποιητική περιγραφή τους. Είμαι καλύτερα εξοικειωμένος με την αίσθηση, επειδή έχει ειπωθεί ότι η πίεση είναι η πλησιέστερη γνωστή αιτία; Η’ εάν δεν έχω καμία ιδέα περί παραληρηματικής πίεσης, είναι πιθανόν να γνωρίζω περισσότερα για την τρέλα, όταν έχω ενημερωθεί ότι είναι το αποτέλεσμα της παραληρηματικής πίεσης; Θα τολμήσει ο συγγραφέας να επιβεβαιώσει ότι ένα πάθος του μυαλού, η χαρά για παράδειγμα, προκαλεί τρέλα με τον ακόλουθο τρόπο; Η χαρά προκαλεί έναν ξαφνικό και ορμητικό σπασμό, ο οποίος προκαλεί όγκους από ροή και από εκεί προέρχεται η παραληρηματική πίεση, που είναι η τρέλα. Είναι αυτή η απόλυτη αλήθεια ή είναι μόνο μια εικασία; Αν δεν είναι αλήθεια, δεν θα μπορεί ποτέ να είναι χρήσιμη και μπορεί βεβαίως να οδηγεί στο να μας εξαπατήσει.

Καθώς μια έρευνα για θέματα που μέχρι στιγμής είναι πέραν των δυνατοτήτων μας, δεν συνοδεύονται από πραγματική ικανοποίηση, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τον χρόνο μας σε περισσότερο ωφέλιμες από ό,τι σε τέτοιες άκαρπες αναζητήσεις.

Τα αποτελέσματα αυτής της διαταραχής είναι ξεκάθαρα και ορατά, επομένως ας κατευθύνουμε τις γνώσεις μας για να τις ανακουφίσουμε και ας χρησιμοποιήσουμε τέτοιες μεθόδους που δικαιολογούνται από τη λογική και βασίζονται στην παρατήρηση και την εμπειρία· ας αφήσουμε τα αίτια αυτής της τρομερής συμφοράς, τα οποία θα παραμένουν για πάντα άγνωστα, σε όσους μπορούν να φανταστούν ικανοποίηση σε μια τόσο δυσάρεστη φύση.

Για να κατεβάσετε το κείμενο σε μορφή pdf πατήστε εδώ.

[1] Σημείωμα του Μεταφραστή: Μπορείτε να αναγνώσετε την «Πραγματεία για την Τρέλα» του William Battie μεταφρασμένη σε κεφάλαια στο site: www.elenikoumidi.gr

[2] Λατινικά στο κείμενο: Ψυχή (Σ.τ.Μ.).

[3] Λατινικά στο κείμενο: Αρχαίων (Σ.τ.Μ.).

[4] Σελ. 44 (Σ.τ.Σ.).

[5] Σελ. 61 (Σ.τ.Σ.).

[6] Σελ. 42 (Σ.τ.Σ.).

[7] Ό.π. (Σ.τ.Σ.).

[8] Σελ. 43 (Σ.τ.Σ.).

[9] Σελ. 59 (Σ.τ.Σ.).

[10] Σελ. 59 (Σ.τ.Σ.).

[11] Σελ. 60 (Σ.τ.Σ.).

[12] Σελ. 65 (Σ.τ.Σ.).

[13] Σελ. 61 (Σ.τ.Σ.).

[14] Σελ. 62 (Σ.τ.Σ.).

[15] Ό.π. (Σ.τ.Σ.).

[16] Ό.π. (Σ.τ.Σ.).

[17] Σελ. 63 (Σ.τ.Σ.).

[18] Ό.π. (Σ.τ.Σ.).

[19] Σελ. 66 (Σ.τ.Σ.).

[20] Ό.π. (Σ.τ.Σ.).

[21] Σελ. 54 (Σ.τ.Σ.).

[22] Ό.π. (Σ.τ.Σ.).

[23] Σελ. 54 (Σ.τ.Σ.).

[24] Σελ. 37 (Σ.τ.Σ.).

[25] Σελ. 54 (Σ.τ.Σ.).

[26] Σελ. 65 (Σ.τ.Σ.).

[27] Σελ. 37 (Σ.τ.Σ.).

[28] Σελ. 65 (Σ.τ.Σ.).

[29] Σελ. 37 (Σ.τ.Σ.).

[30] Σελ. 65 (Σ.τ.Σ.).

[31] Σελ. 66 (Σ.τ.Σ.).